Йӗпреҫ районӗнчи Малиновка ялӗнче ҫӗнӗ ферма уҫӑлнӑ. Унти витере 200 пуҫ ӗне усрама пулать.
Унччен ҫав вырӑнта колхозӑн юхӑннӑ ферми пулнӑ. Ҫӗнӗ витене 170 кунра туса пӗтернӗ. Ӑна Комсомольски районӗнчи усламҫӑ Рафис Айсын хута янӑ. Ӑна Йӗпреҫ тӑрӑхӗнчи экологи тӗлӗшӗнчен таса ҫӗр питӗ килӗшнӗрен вӑл унта ферма уҫнӑ.
Фермӑра ҫынсем валли ӗҫ вырӑнӗсем тупӑннӑ. Ӗнесене хальхи йышши аппаратпа сӑваҫҫҫӗ. Условисем питӗ лайӑх.
Ку вите – пуҫламӑшӗ кӑна-ха. Проектпа килӗшӳллӗн, унта 400 пуҫ ӗне вырнаҫмалӑх ферма пулмалла. Кун хыҫҫӑн патшалӑх тӑкакӑн 20 процентне тавӑрса парӗ.
Тепӗр вите те хута ярасшӑн фермер. Ӑна 2018 ҫулта ӗҫлеттерме тытӑнасшӑн.
Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Чӑваш бройлерӗ» акционерсен обществи ӗҫ укҫипе парӑмлине пытарма хӑтланнӑ. Кӑлтӑка асӑннӑ районти прокуратура тӗрӗслевӗ палӑртнӑ.
Штата кӗскетнӗ тесе ӗҫрен кӑларса янӑ ҫынсем шалӑва паян кун та илсе пӗтереймеҫҫӗ. Аптӑранисенчен пӗр пайӗ ҫийӗнчех прокуратурӑна, теприсем суда ҫул тытнӑ.
«Чӑваш бройлерӗ» 278 рабочи умӗнче 7 миллиона яхӑн парӑма кӗрсе кайнӑ. Шалӑва унта утӑ, ҫурла уйӑхӗсемшӗн те тӳлесе татман. Унтан та ытларах — парӑм пуррине статистика органне пӗлтермелле пулин те предприяти хыпарламан. Куншӑн прокуратура административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ, ун тӑрӑх предприятие Чӑвашстат 20 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.
Прокуратура сайтӗнчи кӗске хыпарта ҫынсене шалӑва хӑҫан тӳлесе татассине асӑнман.
Элӗкри тӗп вулавӑш ӗҫченӗсем ял хуҫалӑх ӗҫченӗсене халалласа чӳкӗн 3-мӗшӗнче «Тӗлӗнмелле апат-ҫимӗҫ — пахча ҫимӗҫ тата улма-ҫырла» курав йӗркеленӗ. Унта ЧР Наци вулавӑшӗн ял хуҫалӑх литературин пайӗн фондӗнчен илнӗ ҫӗнӗ литературӑпа та паллашнӑ.
Мероприятие пухӑннисем сиплӗ ӳсен-тӑран пирки пӗлнӗ. «Сиплӗ курӑка шӑршипе пӗл» викторинӑна пурте хастар хутшӑннӑ.
Куравра халӑх медицинин рецепчӗсемпе паллашма май пулнӑ. Вӗсем – пахча ҫимӗҫрен, ӳсен-тӑранран хатӗрленисем. Пахчаҫӑсем валли тӗрлӗ чир-чӗртен хӑтӑлмалли рецептсем ҫырнӑ буклетсем хатӗрленӗ.
Ҫӗрпӳри аграрипе технологи техникумӗ чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче 85 ҫулхине уявлать.
Асӑннӑ хулара выльӑх-чӗрлӗх техникумӗ уҫма 1931 ҫулта Чӑваш АСССРӗн Ҫӗрӗҫ халӑх комиссариачӗ йышӑннӑ. Унта вӗренме пынисем сӗт-ҫу выльӑх-чӗрлӗхӗн, сысна туса илессин тата выльӑх апачӗ хатӗрлессин вӑрттӑнлӑхне шӗкӗлченӗ. 1934 ҫулта унтан пуҫласа специалистсем вӗренсе тухнӑ. 1934 ҫулта унта агрономсене вӗрентме тытӑннӑ, 1947-мӗшӗнче ял хуҫалӑх механизацийӗ валли специалистсем хатӗрлеме пуҫланӑ.
Аграрипе технологи техникумӗ ятпа вӗренӳ заведенийӗ 2008 ҫултанпа пурӑнать. 5-мӗш професси училищипе пӗрлештернӗ хыҫҫӑн ҫавӑн пек пулса тӑнӑ вӑл.
Юбилей чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче 15 сехет те 30 минутра акт залӗнче пуҫланать.
Красноармейски районӗнче ӗнер чи пултаруллӑ, хӑвӑрт тата таса чунпа ӗҫлекен уй-хир ӗҫченӗсене палӑртнӑ. Районти Культура ҫурчӗн сцени ҫине чӗнсе кӑларсах вӗсене Хисеп хучӗпе тата чемпион лентипе чысланӑ.
«Жатва – 2016» (чӑв. Вырма — 2016) вырмари ӑмӑртура комбайнерсенчен «Таябинка» агрофирмӑри Олег Васильев палӑрнӑ. Ӳркенмен ҫӗр ӑсти «Полесье» комбайнпа 35,7 пин центнер тӗштырӑ вырса илнӗ. Ӑна «Чемпион Жатвы – 2016» (чӑв. Вырма — 2016 чемпионӗ) ят панӑ.
Вырмара хастар ӗҫленисенчен уй-хир ӗҫченӗсен тӑрӑшулӑхне те хакланӑ. Маларах асӑннӑ агрофирмӑри Елена Николаева тӗп агронома «Уй-хир ӗҫченӗ-чемпион — 2016» номинацире палӑртнӑ. Ҫак агроном кашни гектартан вӑтамран 27,6 центнер тырӑ туса илнӗ.
Каҫал тӑрӑхӗнчи ял хуҫалӑхӗнче ӗҫлекенсен районти уявне республикӑри тӳре-шара та хутшӑннӑ.
Патӑрьел районӗнчи Ыхраҫырминче аш-какайран продукци тӑвакан цех уҫӑлнӑ. Кунашкалли районта — пӗрремӗш хут.
Унта талӑкне 3 тонна таран аш хатӗрлеме палӑртнӑ. Унран фарш, кӑлпасси, консерв, пельмень тӑваҫҫӗ. Пельмене алӑпах хатӗрлеҫҫӗ. Пӗр сменӑра 20-30 килограмм хатӗрлеҫҫӗ.
Тушенкӑна лаша, ӗне какайӗнчен химикат ямасӑр тӑваҫҫӗ. Унта йӑлтах экологи тӗлӗшӗнчен таса ҫимӗҫпе, Патӑрьел районӗнчипе, усӑ кураҫҫӗ. Шӑпах ҫакӑнпа вӗсем ҫынсен юратӑвне ҫӗнсе илесшӗн.
Ку – вӑраха тӑсӑлакан проект. Цех шкулчченхи тата шкул ӳсӗмӗнчи ачасем валли апат хатӗрлес енӗпе те ӗҫлесе пӑхасшӑн.
Цеха виҫӗмҫулах хута яма тытӑннӑ. Фермер проекта пурнӑҫа кӗртес тесе 36 миллион тенкӗ кӗсйинчен кӑларса хунӑ. Ҫапла майпа ялти 13 ҫын валли ӗҫ вырӑнӗ тупӑннӑ.
Сӑмах май, кӑрлач уйӑхӗнче Шӑнкӑртам ял тӑрӑхӗнче те тепӗр комплекс уҫасшӑн.
Патӑрьел район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Рудольф Селиванов пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫейре туса илекен сухан вӑрлӑхӗн 30 проценчӗ — асӑннӑ мунципалитет тӳпи. Ҫакӑн пирки вӑл юпа уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев районта пулнӑ чухне каланӑ. Ҫав кун вӑл тӑрӑхри Валерий Кузнецов пахчаҫимӗҫ упрамалли ҫӗнӗ объект уҫнӑ. Сӑмах май, кӑҫал кӑна патӑрьелсем ултӑ усравлӑх хута янӑ.
Валерий Кузнецов фермерӑн акса ҫитӗнтермелли ҫӗр лаптӑкӗ 150 гектар йышӑнать. Ҫав шутран 10 гектар ҫинче фермер сухан вӑрлӑхӗ ӳстернӗ. Вӑрлӑха Амур, Свердловск, Ҫӗнӗ Ҫӗпӗр тата Челепи облаҫӗсене ӑсатать. «Пирӗн районта ял хуҫалӑх ӗҫченӗсем пӗр-пӗринпе туслӑ ӗҫлеҫҫӗ», — тенӗ мал ӗмӗтлӗ те талпӑнуллӑ фермер.
Хӗл ҫывхарать, Чӑваш Енри хӑш-пӗр хуҫалӑхра вара ҫӗрулми пуҫтарса кӗртмен-ха. Сӑлтавӗ — ҫумӑр ҫуни. Юр лариччен ҫӗрулмине пухса пӗтерес тесе хуҫалӑхсем ҫынсене ӗҫе илӗртме тытӑннӑ.
Александр Артемьев хуҫалӑхӗнче купӑста хӗрсе кайсах пуҫтараҫҫӗ. Лаптӑк пысӑк. Ҫӗрулмине те часах пухса кӗртеймен. Ара, ӑна алӑпах пуҫтарма тивет-ҫке-ха. Нӳрӗ ҫӗр ҫине техника кӗреймест.
Фермер вырӑнти халӑха та ӗҫе явӑҫтарать. Канмалли кунсенче район администрацийӗн, вырӑнти ял тӑрӑхӗн ӗҫченӗсем те уя тухаҫҫӗ. Хӑйсен ирӗкӗпе ӗҫлеҫҫӗ вӗсем. Ҫапах кашнине пӗрер михӗ ҫӗрулми тиветех.
Ҫӗрпӳ районӗнче вара чылай хуҫалӑхра ҫӗр сухалаҫҫӗ, ку ҫум курӑк шӑтасран сыхлать. Районти хуҫалӑхсем тыр-пула, пахча ҫимӗҫе пухса кӗртнӗ ӗнтӗ. Ҫӗрулми анисем ҫеҫ пушанман-ха.
Юлашки ҫулсенче Раҫҫей экономика аталанать, ҫавна май агропромышленность комплексне кивҫен укҫа-тенкӗ парасси ӳссе пырать. Кун пирки ҫӗршывӑн премьер-министрне Дмитрий Медведева Россельхозбанк ертӳҫи Дмитрий Патрушев пӗлтернӗ. Ҫак уйӑх пуҫламӑшӗ тӗлне асӑннӑ банк кӑна АПК валли 1,1 триллион тенкӗ кивҫен укҫа уйӑрнӑ.
Иртнӗ ҫул пуҫламӑшӗнче халӑх тата ял хуҫалӑх предприятийӗсем кредит йышлах илмен, мӗншӗн тесен экономикӑра мӗн пулса иртесси хӑратнӑ. Патрушев шучӗпе лару-тӑру халӗ ырӑ енне ылмашса пырать. Кӑҫал кӑна ял хуҫалӑх ӗҫӗсене ирттерме кредит 183 миллиард тенкӗлӗх панӑ. Апла пулсан, фермерсемпе ял хуҫалӑх предприятийӗсем, хушма хуҫалӑх тытакансем ыран тавӑрса параймӑпӑр тесе шикленмеҫҫӗ, хӑйсен производствине аталантарма тӑрӑшаҫҫӗ.
Чӑваш Енре ҫӗршыври хӑмла ӗҫне аталантармалли центр туса хурасшӑн. Пирӗн уйсенче ҫак «симӗс ылтӑна» ҫитӗнтересшӗн. Кун пирки ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Кремльти ҫынсемпе калаҫнӑ.
Михаил Васильевич юпа уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Джамбулат Хатуовпа тӗл пулнӑ. Вӑл — РФ ял хуҫалӑх министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ, хӑмла аталантарас енӗпе ӗҫлет.
Икӗ ен Чӑвашра хӑмла ӳстерессине аталантарасси пирки калаҫнӑ. Республикӑра ҫӗнӗ сорт лартасшӑн, Чӑваш Ен хӑмла ӳстерессин центрӗ пулса тӑрӗ.
— Ҫӗрулми туса илес енӗпе эсир малта, хӑмлана аталантармалла. Чӑваш Ене ку енӗпе центр туса хумалла, — тенӗ Петр Чекмарев, асӑннӑ ведомствӑра ӗҫлекенскер.
Михаил Игнатьев хӑнасене пулӑшнӑшӑн тав тунӑ. Палӑртмалла: халӗ Раҫҫейре Китайра ӳстернӗ хӑмлапа ытларах усӑ кураҫҫӗ.
+0.3 °C